Nieuwsbericht
Print nieuwsbericht

Samenwerken met zorgreservisten in crisistijd

Profielfoto van Christl Foekema
Christl Foekema
18 juli 2024 | 5 minuten lezen

Zorgreservisten zijn van groot belang voor de continuïteit van zorg in crisistijd. Daarom heeft de NVZ dit voorjaar een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Stichting Extra ZorgSamen over de Nationale Zorgreserve (NZR). Op 9 juli 2024 was er een online bijeenkomst over het inschakelen van zorgreservisten.

Hilde Dijstelbloem deed de aftrap. Zij is voorzitter van de NVZ Bestuursadviescommissie Arbeidsmarkt en tevens voorzitter van de Raad van Bestuur van ZGT (Almelo/Hengelo). “In ons ziekenhuis hebben we in coronatijd ervaring opgedaan met de zorgreservisten. Het zijn mensen met relevante ervaring in de zorg, een groot zorghart en een goede klinische blik. Als je zulke zorgreservisten kunt inschakelen, heb je meer handen vrij voor patiëntenzorg. De uitdaging is om iedereen in zijn kracht te zetten en als dat lukt, worden de zorgprofessionals echt ondersteund. Dat geeft je de ruimte om op te schalen. Inmiddels weet ik dat de zorgreservisten zich in de jaren daarna hebben doorontwikkeld. Ik ben oprecht van mening dat als het opnieuw nodig zou zijn, we hun inzet nu nog beter kunnen benutten.”

Burgerinitiatief

Zorgreservisten zijn nog niet zo bekend bij HR en communicatie, bleek tijdens de bijeenkomst. Hoog tijd dus voor een nadere kennismaking. Daarvoor zorgde Charlotte de Schepper, bestuurder van de Nationale Zorgreserve. Zij vertelt hoe dit burgerinitiatief ontstond. “Aan het begin van de coronatijd vroegen een aantal mensen uit de zorg zich af: hoe kunnen we Nederland helpen? Daar is de Nationale Zorgreserve uit geboren. Er is nu een bestand van 4000 reservisten. Het zijn stuk voor stuk mensen met een zorgachtergrond. Deze pool beheren wij voor de Nederlandse zorg, voor het geval zich weer een grote crisis voordoet. Wij zorgen dat alle reservisten bevoegd en bekwaam blijven, zodat zij inzetbaar zijn. Het is echt van, voor en door de zorg.”

 

Proeftuin

In de coronapandemie is er een aantal proeftuinen geweest, waaronder ZGT, voor het inzetten van zorgreservisten. Daarmee werd onderzocht of het werkt: mensen van buiten, schouder aan schouder naast de zorgprofessional op de werkvloer. Everdien Brunsveld (unithoofd) kan daar uit eigen ervaring over meepraten. In het begin van de pandemie, juni en juli 2021, kwamen zorgreservisten helpen op de longafdeling. “Door hun inzet konden we de kwaliteit van zorg blijven waarborgen en de werkdruk voor de individuele medewerker wat verlagen.”

 

Tips en tops

Goede communicatie was belangrijk voor het succes, zoals informatie over de inzet en het afstemmen van verwachtingen. Everdien: “Je krijgt iemand in huis die de afdeling, de organisatie en de collega's niet kent, maar wel heel graag een steentje wil bijdragen. Er is geen inwerkperiode zoals je dat normaal gesproken doet, dus het is echt proefondervindelijk bepalen: wat kan iemand doen, wat kun je van elkaar verwachten en hoe ga je dat op een goede manier doen? In het begin heeft dat nog wel wat onduidelijkheid gegeven, maar in de loop van de tijd zijn de werkzaamheden, taken en bevoegdheden steeds beter beschreven en ook met elkaar uitgesproken.”

 

Aansprakelijkheid

Bij het starten met zorgreservisten kwam nogal wat regelwerk kijken, zoals het opstellen van contracten, een VOG en inlogrechten op de ziekenhuissystemen. “Dat botst met het snel willen inzetten van extra mensen. Toch moet je als ziekenhuis in ieders belang verzekeringen en aansprakelijkheid goed regelen. Voor de praktische en werkinhoudelijke zaken hebben we buddy’s gekoppeld aan de zorgreservist, dat werkte goed.”

 

Onderdeel van team

Tussen november 2021 en januari 2022 kwamen er opnieuw zorgreservisten, nu op de afdeling neurologie. De inzet verliep soepeler, omdat er activiteitenpakketten waren ontwikkeld met bijvoorbeeld basiszorg, medicatie toedienen of bloeddrukmeting. Een verpleegkundige bleef verantwoordelijk. Everdien: “De inzet van zorgreservisten was bedoeld om de medewerkers te ontlasten, omdat er veel personeel uitviel dat zelf positief getest was en niet mochten werken. De reservisten mochten geen rapportages schrijven, dus zij waren echt ter ondersteuning van verpleegkundigen op de afdeling. Die moesten wel wennen aan de nieuwe collega's. Zonder duidelijke aankondiging vooraf vonden medewerkers het lastig om zorg over te dragen. Toen de reservisten wat langer op de afdeling rondliepen, gingen we er in de planning rekening mee houden. Daardoor kwamen elke keer dezelfde mensen en wist je op een gegeven moment wat je aan elkaar had. Overdragen ging toen makkelijker, ze werden meer onderdeel van het team.”

 

Verschil in achtergrond

De zorgreservisten hadden verschillende achtergronden. De een was net overgestapt van de zorg naar het onderwijs. Omdat de scholen gesloten waren, was de stap naar het ziekenhuis snel gemaakt. De ander was gepensioneerd en al wat langer uit de zorg vertrokken. De tip van Everdien: “Houd rekening met de verschillende typen zorgreservisten, die elk een eigen benadering vragen en waar je iets anders van kunt verwachten is. Dat was een zoektocht en uiteindelijk is dat wel gelukt. Realiseer je ook dat in het begin medewerkers wat sceptisch kunnen zijn: gaat dat wel werken en gaat dat dan wel goed? Maar toen de laatste dag was aangebroken en de reservisten vertrokken, hoorde ik als reacties ‘toch wel jammer’ en ‘we hebben eigenlijk echt heel veel aan deze mensen gehad.’ Al met al zie ik een heel mooie ontwikkeling in die twee maanden tijd.”

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Everdien, unitleider ZGT: “De inzet van de zorgreservisten heeft ons in deze periode er echt doorheen geholpen en ervoor gezorgd dat we de kwaliteit van zorg konden blijven bieden en blijven waarborgen voor onze patiënten.”

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Hoe werkt de NZR?

Wendy Verhoeven, beleidsadviseur bij de Nationale Zorgreserve, legde uit hoe de inzet van zorgreservisten in geval van crisis verloopt. Daarvoor is een stappenplan beschikbaar (zie afbeelding; deze vind je ook in de presentatie onderaan dit artikel).
 

Bij de inschakeling is het belangrijk om afspraken te maken over welk takenpakket het beste past. Er zijn vier pakketten, elk met een bepaald opleidingsprofiel en verantwoordelijkheden. Voor ziekenhuizen zijn pakket 1 (verzorging), pakket 2 (verpleegkundige zorg) en pakket 4 (geneeskundige zorg) relevant.

 

Reservistenpas

Een hulpmiddel om snel van start te kunnen gaan, is de reservistenpas. Deze dient aan de ene kant als legitimatie en een versnelling voor HR-procedures, aan de andere kant is het de toegang tot het leerplatform van de NZR. De reservist kan zelf BIG-registratie, diploma’s en werkervaring vastleggen. Dat vormt de basis voor een passend aanbod aan opleidingen en trainingen in het leerplatform.

De zorgorganisatie kan zich voorbereiden op de komst van de zorgreservist aan de hand van een checklist met punten als: informeer het team, zorg voor een inwerkprogramma, regel praktische zaken (uniform, pasje en parkeren), bepaal wie de contactpersoon is en zorg voor een warm welkom bij de start.

 

Ambassadeursrol

Inzetbaar houden van onze reservisten is een gezamenlijke verantwoordelijkheid, benadrukte Wendy. “De NZR kan zorgen voor de benodigde kennis en bijscholing via het leerplatform, de NVZ-leden kunnen zorgen voor nieuwe aanwas door als ambassadeur op te treden.” HR-afdelingen kunnen hierop inspelen door vertrekkende medewerkers bij uitdiensttreding/pensionering te wijzen op de Nationale Zorgreserve. Hiervoor is een folder beschikbaar.

 

Campagne

Charlotte de Schepper (NZR) besluit met de oproep om de zorgreservisten op te nemen in het crisisplan van de instelling en een contactpersoon voor de NZR aan te wijzen. “Dat gaat echt helpen op het moment dat het nodig is. We willen de Nationale Zorgreserve heel goed voor Nederland inrichten, zodat op het moment dat er een crisis is, we deze mensen snel in kunnen zetten. Als je aan deze zorgprofessionals vraagt: kom helpen, want het gaat echt niet goed in de zorg, zegt iedereen altijd volmondig ‘ja’. We werken aan onze bekendheid, eind dit jaar is er een grote wervingscampagne. Dan kom je ons tegen op de televisie, radio en in bushokjes. Helpen jullie mee?”

 

Meer informatie:

  • Presentatie bijeenkomst NZR 9 juli 2024.pdf
    0 keer gedownload
  • Webinar NZR 9-7-2024 vragen en antwoorden_kennisnet.pdf
    1 keer gedownload
0