AZW-onderzoek: 'Kwalitatieve mismatch door tekort gespecialiseerd personeel'

In ziekenhuizen is sprake van een kwalitatieve mismatch door een tekort aan mensen met een bepaalde beroepsopleiding of specialisatie en het ontbreken van bepaalde competenties en werkervaring. Van de algemene ziekenhuizen en umc’s heeft 59 % moeilijk vervulbare vacatures. Dit komt naar voren in een onderzoek naar arbeidsmarktontwikkelingen in de ziekenhuissector van het onderzoeksprogramma AZW.

In het rapport Arbeidsmarktproblematiek in Zorg en Welzijn staan de uitkomsten van verdiepend onderzoek naar de thema’s arbeidsmarkt, werkdruk, agressie, verzuim, en technologie en domotica in de sector. 

Vacatures
Ziekenhuizen hanteren verschillende aanpakken om vacatures vervuld te krijgen. Zo maken ze regionale afspraken met mbo- en hbo-opleidingen over stageplekken, bieden ze traineeships aan voor interne en externe talenten en leiden ze intern medewerkers op voor specifieke functies. Daarnaast zetten ziekenhuizen in op functiedifferentiatie en het aantrekken van zij-instromers.

Vertrek
In de ziekenhuizen heeft 23 % van de werknemers vorig jaar actie ondernomen om ander werk te zoeken. Zo’n 30% heeft de wens om binnen 5 jaar te vertrekken. Verpleegkundigen die gedwongen vertrekken bij ziekenhuizen, bijvoorbeeld als gevolg van sluiting van een ziekenhuis of afdeling, blijven veelal behouden voor de sector zorg en welzijn. Zij stromen met name uit naar de periferie, zoals de wijkzorg, of gaan aan de slag in privéklinieken. Ook vertrekken veel verpleegkundigen via detachering, of gaan aan de slag als zzp’er.

Agressie
Agressie door patiënten komt in de ziekenhuizen gemiddeld minder voor dan in de zorgsector in totaliteit. Interne agressie komt in de ziekenhuizen meer voor dan in de sector in zijn geheel. 18 % van de werknemers in ziekenhuizen zegt hiermee te maken te hebben gehad. Het gaat hierbij bijna altijd om intimidatie (14%). Hierbij valt te denken aan de afhankelijkheid van meerderen. Ook pesten en ongewenste seksuele aandacht komt meer dan gemiddeld voor.

Werkdruk
Ongeveer de helft van de werknemers in de ziekenhuizen vindt de werkdruk te hoog. Bij 21% van de werknemers die verzuimen is het verzuim (deels) het gevolg van het werk. Werkgevers en werknemers zien robots als een mogelijke oplossing voor de problemen met onder meer werkdruk en agressie. Het gaat dan om robots in te zetten voor sociaal contact en robots voor niet-patiënt gebonden taken.

Aanleiding onderzoek
Aanleiding voor het AZW-onderzoek was de Werkgeversenquête 2018. Sommige resultaten van dat onderzoek waren opvallend en vroegen om verder onderzoek. In opdracht van AZW hebben TNO en bureau HHM daarom in 2019 verdiepend onderzoek gedaan dat de dialoog over het arbeidsmarktbeleid in Zorg en Welzijn kan ondersteunen. In de infographic staat onderzoeksinformatie over ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de branche ziekenhuizen in 2019. Daarnaast zijn de branchespecifieke resultaten van de uitgevoerde veldarena samengevat in een korte rapportage. Tot slot is er voor de branche een visual gemaakt met kerncijfers en de uitkomsten van het AZW werkgevers- en werknemerspanel.