Maxima Medisch Centrum

Korte omschrijving
Na een proefperiode op een reguliere verpleegafdeling, werd in samenspraak met de verpleging, een compact perspex-object vervaardigd voorzien van twee openingen om medicijnbekers in te plaatsen en een richel voor tubes, prikpennen, inhalatiepijpjes en dergelijke. Door het plaatsen van de geneesmiddelen per medicatiedeelronde op een vaste, centrale, opvallende plaats, was het idee dat medicatie niet kon ontsnappen aan het gezichtsveld van de patiënt en verpleging. Hierdoor zouden beide groepen getriggerd worden tot de inname en/of toediening van medicatie. De stuurgroep patiëntveiligheid besloot om de medicatiehouder als innovatief product op alle nachtkastjes van de klinische en dagbehandelingsbedden te plaatsen.

Wat was de aanleiding van het initiatief?
Tijdens een periodieke analyse van het aantal toedienfouten, was opmerkelijk dat medicatie regelmatig niet werd ingenomen of werd aangetroffen in de spoelkeuken. De medicatie stond verstopt tussen de persoonlijke bezittingen van de patiënt op het nachtkastje, lag tussen het beddengoed of ging retour op het maaltijdblad naar de spoelkeuken.

Betrokkenen

• Patiënten,
• Verpleegkundigen,
• Verzorgenden,
• Apothekersassistenten.

Doelstelling

• Reduceren van het niet of te laat innemen en/of toedienen van geneesmiddelen,
• Vaste herkenbare plek voor medicatie plaatsing,
• Duidelijkheid naar patiënt en zorgverlener MMC breed,
• Trigger punt tot inname en/of toediening,
• Controlepunt,
• Overzichtelijke medicatieverstrekking,
• Consequente en tijdige inname en/of toediening bevorderen van de medicatie,
• Betere therapie, sneller herstel, draaglijker ziekteproces,
• Geen verwarring, verwisseling van medicatie met medepatiënten,
• Opmerkingen / informatie,
• De medicatiehouder is een hulpmiddel ter ondersteuning van de consequente en tijdige inname en/of toediening van medicatie,
• Door het plaatsen van de geneesmiddelen per medicatie deelronde op een vaste, centrale, opvallende plaats bij de ziekenhuispatiënt, zal de medicatie niet ontsnappen aan het gezichtsveld van de patiënt en de zorgverlener, waardoor beide groepen getriggerd worden tot medicatie inname en/of toediening,
• Consequente inname en/of toediening van de medicatie draagt bij tot een optimale werking van het geneesmiddel. Waardoor de juiste therapie wordt gevolgd en daardoor een sneller herstel of draaglijker ziekteproces.

Werkwijze

Benodigdheden

• medicatiehouder
• nachtkastje

Voorbereiding
Het gebruik van de medicatiehouder mondeling uitleggen aan de patiënt, door zorgverlener tijdens het opnamegesprek.

Werkwijze

• Medicatie wordt uitgedeeld volgens basisprotocol “delen medicatie”,
• Medicatie in de medicatiehouder plaatsen,
• Medicijnbekertjes in de daarvoor bestemde gaten plaatsen,
• Spuiten, tubes, inhalatiepijpjes en dergelijke in daarvoor bestemde ruimte plaatsen,
• Opgeloste medicijnen in glas naast de houder plaatsen,

Medicatie tijdens deelrondes rond etenstijd:

• De mobiele patiënt neemt de medicatie in, rechtstreeks vanuit de medicatiehouder,om verwisseling van medicatie met tafelgenoten te voorkomen,
• Uitzondering voor de immobiele patiënt aan tafel,
• De immobiele patiënt dient de medicatie aangereikt te krijgen door verpleegkundige,
• Medicijnen direct in laten nemen. (dit kan niet met alle medicijnen),
• Attendeer de patiënt op de medicatie,
• Plaats de medicijnen naast het etensblad, om retour afwaskeuken te voorkomen,
• Plaats na het eten de nog niet ingenomen medicatie terug in de in de  medicatiehouder en houdt toezicht op de inname of toediening hiervan,
• Let op dat er geen verwisseling van medicatie plaats vind met meerdere tafelgenoten!
• Avondmedicatie dient in medicatiehouder geplaatst te worden indien de medicatie na het aanbieden niet gelijk ingenomen wordt,
• Geen medicijnbekertjes los op tafel achter laten om verwarring en/of verwisseling met medepatiënten te voorkomen.

Plaats in organisatie

• Apotheek is verantwoordelijk voor de medicatiehouder,
• Medicatiehouder bestellen via Vila Proquro, bestelnummer 1033250.

Verantwoordelijkheden

• De leidinggevende van de afdeling is verantwoordelijk voor het op de juiste wijze gebruiken van de medicatiehouder door zijn medewerkers.
• De medicatiehouder is opgenomen in de veiligheidsronde die elke twee maanden plaatsvindt. Men zal controleren of de medicatiehouder op de juiste wijze wordt gebruikt.
• Afdeling draagt zorg voor reinigen medicatiehouder. Zie protocol reinigen medicatiehouder.

Relevante toelichtingen
Naar aanleiding van vele VIM meldingen over het zoek raken van en het niet of te laat innemen of toedienen van medicatie is besloten in oktober 2011 in overleg met apotheek, afdeling Kwaliteit en Veiligheid en stuurgroep patiënt veiligheid, de medicatiehouder te implementeren op afdelingen. Met uitzondering van de afdeling: PAAZ, IC, zuigelingenafdeling, kinderafdeling, NICU.

Resultaten
Indien het aantal toedienfouten met medicatiehouder van afgelopen half jaar vergeleken wordt met het aantal toedienfouten zonder medicatiehouder uit dezelfde half jaar periode in 2011, blijkt een reductie van 27% in het aantal medicatie-toedienfouten. VIM kan een onderrapportage weergeven aangezien niet elk incident gemeld wordt. Veilig incident meldingen over niet ingenomen medicatie vanwege de onoverzichtelijke plaats op het nachtkastje komen niet meer voor. Afgelopen half jaar zijn er wel VIM-meldingen gemeld waarbij medicatie niet op gewenst tijdstip is ingenomen maar opgemerkt werd door de verpleging of familie vanwege de aanwezigheid van de medicatiehouder. Restmedicatie in de afwaskeuken is nagenoeg nihil, van gemiddeld 100 tabletten per week in de periode zonder medicatiehouder, tot geen tablet per week met gebruik van de medicatiehouder. De tevredenheidsmeting bij willekeurige patiënten verdeeld over alle verpleegafdelingen, laat een neutraal beeld zien. De tevredenheidsmeting bij verpleging toont dat de verpleging frequent medicatie in de houder plaatst en de medicatiehouder als hulpmiddel ervaart bij triggering van restmedicatie uit de vorige deelronde.  

Conclusie
Een medicatiehouder op een vaste herkenbare plek op het nachtkastje van een patiënt verminderd het aantal toedienfouten. Met beperkte ziekenhuisbrede kosten wordt in korte tijd resultaat geboekt. Gerichte voorlichting aan de patiënt over het gebruik van de houder door verpleging kan leiden tot een toename van medicatie-inname. De instructie van de medicatiehouder door een ziekenhuisbreed protocol is onderdeel van het introductieprogramma van een nieuwe verpleegkundige medewerker.